AH O KARANLIK GECELER

28 Ocak 2007 

Müridin biri, gün gelmiş intisab ettiği şeyhin, gerçekten de hak bir şeyh olup olmadığından kuşkuya düşmüş. Uzun bir müddet tereddütler geçirdikten sonra istihareye yatıp şeyhinin hak olup olmadığını, düşünde vâki olacak bir işaret aracılığıyla, anlamak istemiş.

Hemen o gece istihareye yatmış. Rüyasında bir de ne görsün, şeyh efendi, cehennemin ortasında, alevler içinde, hem de cayır cayır yanmakta.

Eyvah, diye inlemiş, güya bu şeyh bana cennete gidecek yolu gösterecek idi, göstermek ne kelime bizatihi götürecek idi. Oysa kendisi ateşler içerisinde yanıyor.

Uzun uzun düşündükten sonra, en nihayet, kendisine yararı olmayanın bana da yararı olmaz, deyip şeyhin yanına gitmeye ve kendisinden izin isteyip dergâhtan ayrılmaya karar vermiş.

Ertesi gün mahzun bir hâlde tekkeye gitmiş. Şeyh efendiyi avluda yalınız başına gezinirken görmüş. Yanına yaklaşınca, şeyh efendi, bakmış, müridin yüzünden düşen bin parça. Tabii hemen anlayıvermiş neler olduğunu.

Tebessüm edip, ne o, demiş, yoksa sen de mi o rüyayı gördün?

Mürid, mahçup mahçup, evet mânâsında başını sallayınca, Efendi şöyle buyurmuş:

Evlâdım! Ben de yıllardır düşlerimde kendimi o hâlde görüyorum. Lâkin bugüne değin yaptıklarımı yapmaya devam etmekten gayrı yapabileceğim hiçbir şey yok!

* * *

Hakikatin bilgisi peşinde geçirdiğim koca bir ömrün ardından geriye dönüp baktığımda, ne zaman ye’se düşecek gibi olsam, bu menkıbede sözü geçen şeyh efendinin dediğiyle temessül etmekten gayrı çıkar bir yol bulamadım kendime.

Her yol ayrımında, önümdeki en makul seçenek, hep bana, yaptığımı yapmaya devam etmek olarak göründü: aramak.

Evet, sadece aramak. Her hâl u kârda, hem de ne pahasına olursa olsun aramaya devam etmek.

Aramak, aradığımı bulmak anlamına gelmedi hiç. Gün oldu, ne aradığımdan emin olamadım. Gün oldu, doğru yerde arayıp aramadığımdan kuşkuya düştüm. Gün oldu, bulduğumun, bulduklarımın gerçekten de aradığım şey olup olmadığına bir türlü karar veremedim.

Yakîn sahibi olmaya çalıştıkça, yakîn’in yakınına geldikçe, yakînim olandan uzaklaştım.

Yaklaşan ben oldum, uzaklaşansa o!

Kimbilir, belki de o yakınlaştığında, ben onun yanından uzaklaştım da bilemedim.

Hasılı bazen terkettim, bazen terkolundum. Lâkin hep aradım, inadına aramaya devam ettim. Buldukça, bulduğumu zannettikçe, hep daha ilerisine geçmek için yürümeye devam ettim. Aradıkça bulacağımı değil, olacağımı düşünüp müteselli olmaktan geri kalmadım. Ne buldum, ne oldum ve fakat bulmaktan da, olmaktan da vazgeçmedim.

Çaresiz, ânı geldi, şu nefîs nefese kulak verdim:

Ey gönül, kendini vezn etmeye kantar ara bul! 

Yürü git, kantarına halis olan ayâr ara bul!

Bezm-i elest’ten beridir kulaklarımda çınlayan dost vasiyyetini ciddiye alıp araya araya nice kantar buldum, lâkin bir türlü ayârını bulamadım. Ayâr bulduğumu, ayârını bulduğumu zannettiğimdeyse, civarda tartılacak bir kantar bulamadım.

Nereden bileyim, nefes’in devamı da varmış, ben de çaresiz devamına kulak verdim:

Kapatırlar seni bir hâl-i haraba yalınız; 

Ol karanlık geceler kendine bir yâr ara bul!

Ol karanlık gecelerde yâri bulmak için, gitmem değil, gittiğim yerden bir an evvel gelmem gerekiyormuş.

Bilemezdim.

Nasıl bileyim? Geldiğim son noktanın, gitmek için yola çıktığım ilk nokta olduğunu görünce, aynı daire içre devran etmek yerine özgürlüğü seçtim. Dairemi tamamlar tamamlamaz, dışına çıktım. Nâ-mütenahi dairelerden müteşekkil koca bir daire içinde daireler çize çize aramaya devam ettim. Harabîyim, olsun ne çıkar, deyû hâl-i haraba yalınız başıma kapatılmış olmaktan gocunacağıma yâr uğruna ağyardan yüz çevirmeyi nimet bildim.

Güya, kimi gülistanda gonca gül olur imiş, kimi gonca güle hâr [diken] olur gider imiş. Bense, ne gonca gül oldum, ne de gonca güle hâr; hâmuşanda bülbüllere yalınız bir hâdim olmayı seçtim.

Öyle bir mevsim-i baharına geldik ki âlemin 

Bülbül hâmuş, havz tehî, gülsitan harab

deyû oldum amma olduğumdan memnun kalmadım; buldum amma bulduğumu kâfi görmedim. Zamanı gelip ölünce, bildim ki aramak, araya araya daireler çizmek imiş asıl kemâl.

Ben de çaresiz arayanlar arasında saklanmak suretiyle olup-olmamayı, bulup-bulmamayı bir diğerine müsavi addettim.

* * *

Editör'den not: Usta bir keresinde bize bu yazıyı alttaki ezgi eşliğinde okumamızı önermişti. (Bu vesileyle belirtmek gerekirse, 2010 yılında Hakkın rahmetine kavuşan merhum Yahya Soyyiğit, kendilerinin ney üstadıydı.)